Blog

Ambulanceverpleegkundigen zwaar onderbetaald

Gepubliceerd op: 13 mei 2015

Dit blog is geschreven door ambulanceverpleegkundige Ronald de Jong ambulancehulpverlening.com

De acties bij diverse ambulancediensten in het land zijn inmiddels in volle gang en terecht! De nieuwe CAO had afgelopen januari al in moeten gaan. Nu, tien onderhandelingsrondes verder is er nog geen akkoord bereikt. De maat is vol voor de ambulancemedewerkers.

Na 37 jaar ambulance ervaring en nog steeds fulltime alle diensten draaiend, vind ik het hoog tijd dat niet alleen het salaris maar ook andere werkgerelateerde zaken aan de huidige realiteit moeten worden aangepast. Al jaren worden ambulanceverpleegkundigen contractueel aangesteld en ingeschaald op MBO niveau. De uitvoering van de werkzaamheden ligt echter op HBO, eigenlijk zelfs HBO+ niveau en qua functioneren wordt dit ook echt verwacht van de ambulanceverpleegkundigen. Sterker zelfs, ze nemen over het algemeen alleen HBO verpleegkundigen met extra aantekeningen (specialisaties/aanvullende opleidingen) aan bij het vervullen van de vacatures. Vervolgens gaan deze verpleegkundigen nog een verplichte intensieve 1 jaar durende opleiding specifiek voor de ambulance volgen. Een verplichte specialisatie die behaald moet worden! Wat klopt er niet in dit plaatje? De eisen aan ambulancepersoneel zijn de afgelopen jaren met sprongen toegenomen. Maar de waardering van de functies is nooit aangepast. Daarbij heeft het ambulancepersoneel weinig mogelijkheden om hun eisen door middel van stakingen kracht bij te zetten. Op luchthavens kunnen ze staken en treinen rijden gewoon niet als ze staken of doen stiptheidsacties… die mogelijkheden zijn er bij ons niet. Je kunt iemand met een hartinfarct of slachtoffers van een zwaar ongeval niet op straat laten liggen.

HBO-ers uit andere disciplines denk bijvoorbeeld aan Communicatie, Informatica, Personeel en Organisatie verdienen bij aanvang van hun loopbaan, zowel in het bedrijfsleven als bij de overheden, al beduidend meer dan een ambulanceverpleegkundige met al zijn specialisaties en een 20 jarig dienstverband. Als je met hen spreekt, zijn zij ook uiterst verbaasd hoe bedroevend laag de salariëring van onze beroepsgroep is en vrijwel iedereen vind dit ook zeer onterecht.

Daarnaast hoeven deze HBO-ers geen beslissingen te nemen op leven en dood. Zij hoeven ook geen medische handelingen te verrichtten die eigenlijk voorbehouden zijn aan artsen. Een schril contrast tussen werk en beloning. Behalve de salariëring zijn er natuurlijk veel meer aspecten die een zware druk leggen op het beroep van ambulanceverpleegkundige. In de literatuur wordt al melding gemaakt op welke wijze het een aanslag is op iemands gezondheid als er vaak onregelmatig gewerkt wordt. Het bioritme raakt van slag door de vele wisselende diensten. Naar mate je ouder wordt worden nachtdiensten steeds zwaarder en ze zijn per definitie ongezond voor  lichaam en geest. In één week tijd draaien wij kris kras door elkaar: vroege, late, nacht en weekend diensten. Medewerkers van fabrieken in ploegendienst hebben vaak een opbouwend ritme, een aantal dagdiensten opgevolgd door late diensten en vervolgens nachtdiensten, dit in het kader van de veiligheid op de werkplek. Een mooie soepele verschuiving van je bioritme van de vroege naar de late en vervolgens de nachtdiensten. Blijkbaar is die veiligheid minder relevant als je je dagelijks in opperste concentratie met hoge spoed en signalen door het verkeer manoeuvreert en in de meest vreselijke scenario’s in no-time de juiste beslissing moet nemen omdat de gevolgen anders desastreus kunnen zijn.

Daarnaast is er vaak uitloop van dienst omdat hulpverlening nu eenmaal niet te plannen is binnen reguliere en strak afgebakende tijden. Ook al is het flink uitgelopen tijdens de late dienst, en kun je vaak niet gelijk de slaap vatten, ook dan gaat in de ochtend gewoon de wekker voor de volgende dienst.

De nachtdiensten zijn in de loop van de jaren steeds drukker geworden, er wordt frequenter gereden op meldingen van huisartsen, politie en omstanders. Vaak wordt je meerdere malen per nacht van de ene naar de andere standplaats doorgeschoven om zoveel mogelijk het gebied af te kunnen dekken zodat burgers binnen de 15 minuten grens bereikt kunnen worden. De heftige emotionele situaties en de soms bezwarende weer/locatieomstandigheden dragen allemaal bij aan een bezwarende werkomgeving. In veel gevallen werken we in onmogelijke hoeken en houdingen om hulp te bieden aan slachtoffers. Zeker als er sprake is van totaal verwrongen auto’s en vrachtwagenwrakken.  De ene keer is dat in de stromende regen, dan weer blauwbekkend in de bittere vrieskou en zomers soms bij 35 graden Celsius waarbij het zweet langs je bilnaad gutst. In het slechtste geval duurt het bevrijden van (meerdere) slachtoffers soms uren. Het is een totaal andere setting dan jaren geleden. Er is veel gewijzigd binnen de ambulancezorg maar dat heeft, gek genoeg, niet tot een aanpassing in de salariëring geleidt. Lang geleden sprak ik iemand van het ministerie die mij vertelde dat de salarissen binnen de gezondheidszorg bewust lager werden gehouden dan de in ons omringende landen. Dit met het oogmerk om de gezondheidskosten niet tot grote hoogte op te stuwen. Nee, dat gebeurt wel op andere manieren, daar heb ik ook al eens een blog aan gewijd.  Ik heb dat toentertijd voor kennisgeving aangenomen maar als ik kijk naar de salariëring van verpleegkundigen in de landen om ons heen dan lijkt het wel te kloppen.

Een ander gegeven is dat mensen met onregelmatige diensten veel vaker blijken te scheiden, waarschijnlijk omdat er meer druk binnen het gezin is. Veel gemeenschappelijk momenten zoals verjaardagen, feesten en  feestdagen maar ook de kindervakanties worden vaak zonder partner doorgebracht. Op korte termijn vrij krijgen is moeilijk op deze dagen (er moet namelijk altijd bezetting zijn), vaak ben je afhankelijk van wat je zelf kunt ruilen met collega’s. En als deze collega’s op dezelfde dag in een andere dienst werken lukt dat dus ook al niet. Wat een bijkomend nadeel is (ook financieel gezien), is dat kinderopvang niet voorziet in opvang voor kinderen van mensen die in onregelmatige diensten werken. Flexibele opvang is niet altijd mogelijk, per definitie duurder en opvang tijdens nachtdiensten ronduit onbetaalbaar (als er die al is). Dit is dus zeer problematisch voor ouders die beiden in onregelmatige diensten werken en gescheiden/alleenstaande ouders. De onregelmatige diensten leggen ook een grote druk op het gezinsleven. Partners moeten alles plannen rondom het rooster van de ambulanceverpleegkundige en kunnen er niet altijd van uitgaan dat hij of zij wel op tijd thuis is om bv de kinderen op te vangen of naar school te brengen. De partners moeten ten alle tijden beschikbaar zijn als achtervang (als een dienst onverhoopt uitloopt) en bij calamiteiten in eigen gezin, omdat je nu eenmaal niet van de ambulance kunt afstappen tijdens werktijd. De werkgevers van de partners zijn hier natuurlijk ook niet altijd van gecharmeerd en dit legt dan weer een extra druk. Daarnaast is het deelnemen aan teamactiviteiten op vaste dagen of tijden lastig tot niet te plannen.

Zelf zal ik er niet veel wijzer meer van worden, omdat ik als één van de laatste der Mohikanen, nog gebruik kan maken van een ‘oude’ regeling die mij de gelegenheid geeft om eerder te stoppen met werken. Ik vraag me wel af hoe collega’s dit werk in vredesnaam vol moeten houden tot hun 67e. Ik zou dat niet meer trekken tot die leeftijd. En met een beetje pech wordt het in de loop van de jaren nog verder opgetrokken tot 70 jaar. Ik pleit dan ook met klem voor een regeling dat mensen vanaf hun 55e jaar geen nachtdiensten meer hoeven te draaien. De arbeidsomstandigheden zullen beter moeten worden als mensen langer door moeten werken. En er zal nu al gekeken moeten worden naar oplossingen om problemen in de toekomst te voorkomen.

Ik sta volledig achter de eisen van de collega’s. Het is niet zo dat we een topsalaris eisen, vet willen verdienen of iets van dien aard. Wat we wel willen is een salaris wat recht doet aan ons verantwoordelijke werk en de zwaarte van het beroep hetgeen we 24-7 uitoefenen, jaar in, jaar uit!