Blog

Politieman Dirk-Jan Grootenboer over "Kopschopfilmpjes"

Gepubliceerd op: 28 maart 2015

Dit blog is geschreven door Dirk-Jan Grootenboer

Op Facebook zie je de filmpjes wel eens voorbij komen. Vechtende scholieren waarbij een slachtoffer nog tegen zijn of haar hoofd wordt geschopt. Vaak worden ze gedeeld en staat erbij dat je het ook moet delen. Al snel is het bewuste filmpje tienduizenden keren bekeken en honderden keren gedeeld. Soms zijn de daders nog niet bekend.

Sociale Media werkt uitstekend voor het aandacht vragen voor bepaalde personen. Bij vermissingen of zorgwekkende weglopers zijn Twitter en Facebook  middelen die wij als politie ook inzetten om zo snel mogelijk burgers te bereiken. Een enkele keer komen volgers zelf in actie en zoeken ze mee naar de vermiste personen. Dan blijkt dus ook dat de betrokkenheid soms verder gaat dan alleen maar het liken van elkaars bericht. Op die manier kan het erg effectief zijn.

Je ziet een filmpje waarop te zien is dat een jongere in elkaar wordt geslagen en/of geschopt. Wiens verantwoordelijkheid is het nu? Vaak gebeuren die incidenten na school of in de buurt van school. Is het daarom de verantwoordelijkheid van school om de jeugd hierin op te voeden? Of is het in de basis de ouder die verantwoordelijk is voor zijn/haar kind? Het gebeurt op straat, dus is het dan voor de politie? Feit is wel dat jongeren online vaak dingen doen waar ouders, school en politie niets van zien. Naaktselfies, pesten, catfishen, dreigen of beledigen. Allemaal strafbare feiten die via sociale media verspreid worden. Soms open op Facebook of Twitter, soms ook minder zichtbaar via Whatsapp. De snelheid van het delen en het bereik is  in deze tijd enorm. Wij als politie moeten dus ook online actief aanwezig zijn.

Doordat het veel gedeeld wordt heeft het ook een enorme impact voor de betrokkenen. Wat als ik op dit filmpje sta en niks doe terwijl iemand in elkaar geslagen wordt? Hoe krijg ik dit filmpje van internet?  Een ding is zeker; Eenmaal geplaatst op internet, is voor altijd op internet. Vaak is de bron niet te achterhalen. En dat kost ook veel tijd en energie. In die tijd is het filmpje al viraal gegaan, met alle consequenties van dien.

Wat heel veel delers van een kopschopfilmpje vergeten, is dat het een momentopname is. Een moment dat bewust, maar soms ook onbewust is beleefd door de jongeren. Een mishandeling omdat men met een fiets tegen iemand aan botst. Of een explosie van jarenlang gepest en onderdrukt worden in een groep. Elk filmpje heeft zijn eigen context en verhaal. Bij het delen van het filmpje wordt daar vaak aan voorbij gegaan.

Ik heb voorbeelden gezien waarbij marketingbureaus dit soort filmpjes gebruiken om jeugd te trekken naar een bepaald account. Op het moment dat het account een aantal duizend volgers heeft wordt het omgebouwd naar reclame. Onlangs werd ook een kopschopfilmpje zelf door de familie van het slachtoffer gestuurd naar nieuwszenders. “Kijk eens wat mijn dochter of zoon is aangedaan?” Dan ga je ineens van slachtoffer naar dader en wat moet de rechter daar van vinden. Voor eigen rechter spelen en via sociale media een publieke schandpaal creëren mag niet. Iemand op die manier proberen te beschadigen is ook strafbaar.

Ook hoorde ik een jongere zeggen:  “Mij hoeven ze niet meer te duwen, ik spring zelf wel voor de trein”

Aangifte doen is ook niet makkelijk, want je staat wel met je gezicht op internet.  “Wie weet duikt dit filmpje over een paar jaar weer op”. Dat weerhoudt ook slachtoffers om aangifte te doen. “De angst zit er bij ons in, wie weet komen ze straks onze ruiten doorgooien…” Door het door de politie op te laten pakken heeft het slachtoffer soms het gevoel dat het weer opnieuw een probleem wordt.

Al met al een bijzondere ontwikkeling die volgens mij door ons allen opgepakt moet worden. Gelukkig gaan sociale media onder druk van politiek en overheid ook meer middelen aanreiken om geweld niet te laten zien. Als gebruiker kan je geweld sneller en gemakkelijker melden. Ook zijn sites als meldknop.nl zeer gemakkelijk bereikbaar.

Mijn advies is om via een privébericht dingen te melden bij een politieaccount en de filmpjes vooral met verstand te delen. Als de dader bekend is en de politie meldt dat het incident opgepakt is, meld het dan aan als spam. Zegt niet dat het verdwenen is, maar de impact van het delen maakt het wel kleiner.

Zoals een kind op de lagere school leert fietsen in het verkeer, zal een jongere ook moeten leren bewegen in de sociale media. Op de middelbare school is het een middel om te ontplooien en te groeien. Daarin kan je als ouder samen met school en overheid je kind opvoeden en leren keuzes te maken.

Nogmaals, deel de filmpjes niet met de gedachte “kijk eens hoe erg” maar denk na over de impact die het kan hebben voor de jongeren.